customer-service Gọi ngay 0938.879.444
Tổ Ấm Việt quy định pháp lý khi xây nhà

Thủ Tục Xin Phép Cải Tạo Nhà Ở: Hướng Dẫn Đầy Đủ Từ A-Z Dành Cho Gia Chủ

1. Sửa nhà tưởng đơn giản, nhưng đừng quên khâu xin phép

Bạn đang lên kế hoạch cải tạo lại ngôi nhà đã cũ – sơn sửa lại tường, nâng tầng, thay đổi mặt tiền hay bố trí lại không gian bên trong. Tưởng như chỉ cần chọn vật liệu, tìm đội thợ và bắt tay vào làm. Nhưng thực tế, có một việc mà nhiều người thường bỏ quên: xin phép cải tạo.

Không ít trường hợp vì chủ quan hoặc thiếu hiểu biết đã bị đình chỉ thi công, phạt hành chính, thậm chí buộc tháo dỡ phần đã cải tạo chỉ vì không làm đúng thủ tục pháp lý ban đầu.

Theo quy định hiện hành tại Luật Xây dựng 2014 (sửa đổi bổ sung 2020) và Nghị định 16/2022/NĐ-CP, không phải mọi công trình sửa chữa đều phải xin phép. Tuy nhiên, nếu bạn cải tạo có liên quan đến kết cấu, thay đổi diện mạo bên ngoài, hoặc ảnh hưởng đến hạ tầng chung (đặc biệt là trong chung cư), thì thủ tục xin phép là bắt buộc.

Việc nắm rõ mình có cần xin phép không, quy trình thế nào, và hồ sơ cần gì – không chỉ giúp bạn tránh rắc rối, mà còn rút ngắn thời gian hoàn thiện, giảm thiểu chi phí phát sinh.

Xin giấy phép trước khi sửa nhà

Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng đi qua:

  • Các trường hợp phải xin phép, và trường hợp nào thì được miễn

  • Hồ sơ, quy trình, lệ phí cụ thể

  • Những sai lầm pháp lý thường gặp và cách phòng tránh

Tất cả đều được trình bày dễ hiểu, nhưng vẫn dựa trên văn bản pháp luật chính thức, giúp bạn yên tâm khi bước vào quá trình cải tạo tổ ấm của mình.

2. Khi nào cần xin phép cải tạo nhà?

Không phải mọi công trình sửa chữa đều phải xin giấy phép. Tuy nhiên, nếu bạn thực hiện những thay đổi làm ảnh hưởng đến kết cấu, hình dáng hoặc hạ tầng chung của công trình, thì việc xin phép là bắt buộc theo quy định tại Điều 89, Luật Xây dựng 2014 (đã sửa đổi năm 2020).

Dưới đây là cách phân loại cụ thể:

2.1 Các trường hợp cần xin phép cải tạo nhà

Bạn phải xin giấy phép nếu cải tạo thuộc một trong các trường hợp sau:

  • Thay đổi kết cấu chịu lực: như đục tường, thay dầm, cột, sàn, móng hoặc làm thêm tầng.

  • Thay đổi mặt tiền, diện mạo công trình: mở thêm cửa sổ, xây ban công, thay đổi mái nhà.

  • Mở rộng diện tích sàn xây dựng: như xây thêm gác lửng, nới dài phòng.

  • Tác động đến hạ tầng kỹ thuật hoặc không gian chung: ví dụ như cơi nới phần lấn ra lề đường, hành lang chung cư.

2.2 Trường hợp được miễn giấy phép cải tạo

Theo Điểm k, Khoản 2, Điều 89 Luật Xây dựng 2014 (sửa đổi 2020), bạn không cần xin phép nếu:

  • Chỉ sửa chữa, cải tạo bên trong công trình, không làm thay đổi kết cấu chịu lực, mặt ngoài và không ảnh hưởng đến môi trường, an toàn công trình.

  • Sửa chữa nhỏ, như thay gạch lát sàn, sơn tường, thay thiết bị vệ sinh, cải tạo nội thất nhẹ.

  • Nhà ở riêng lẻ ở nông thôn, không nằm trong khu quy hoạch đô thị hoặc khu bảo tồn, và không xây dựng mới.

2.3 Lưu ý riêng cho căn hộ chung cư

Dù là cải tạo nhỏ, bạn vẫn cần thông báo và xin phép ban quản lý tòa nhà trước khi thực hiện. Trong một số trường hợp, bạn sẽ được yêu cầu:

  • Nộp hồ sơ mô tả cải tạo, có bản vẽ kèm cam kết không ảnh hưởng kết cấu.

  • Ký quỹ bảo đảm thi công (hoàn trả sau khi thi công đúng quy định).

  • Cam kết về tiếng ồn, thời gian thi công theo khung giờ cho phép.

Nếu bạn không chắc cải tạo của mình có cần xin phép không, cách an toàn nhất là tra cứu quy định địa phương hoặc hỏi trực tiếp tại UBND phường, quận nơi có công trình.

3. Quy trình xin phép cải tạo nhà

Thủ tục xin phép cải tạo nhà có thể đơn giản hoặc phức tạp, tùy vào loại hình nhà ở và mức độ cải tạo. Dưới đây là hướng dẫn phân biệt rõ giữa nhà phố riêng lẻ và căn hộ chung cư, giúp bạn dễ hình dung và chuẩn bị đúng ngay từ đầu.

3.1. Quy trình xin phép cải tạo đối với nhà phố, nhà riêng lẻ

Xin phép cái tạo nhà phố

Bước 1: Chuẩn bị hồ sơ

Gồm các giấy tờ sau:

  • Đơn đề nghị cấp giấy phép sửa chữa, cải tạo nhà ở (theo mẫu)

  • Giấy tờ chứng minh quyền sử dụng đất và quyền sở hữu nhà (sổ hồng)

  • Bản vẽ hiện trạng công trình và phương án sửa chữa (nếu có thay đổi kết cấu/mặt tiền)

  • Ảnh chụp hiện trạng (nếu địa phương yêu cầu bổ sung)

Bước 2: Nộp hồ sơ

  • Nộp tại UBND quận/huyện nơi có công trình hoặc qua Cổng dịch vụ công trực tuyến nếu địa phương hỗ trợ

  • Cán bộ tiếp nhận kiểm tra và cấp biên nhận

Bước 3: Thẩm định & cấp phép

  • Thời gian xử lý hồ sơ theo luật: 7 ngày làm việc kể từ ngày nhận đủ hồ sơ hợp lệ

  • Nếu hồ sơ thiếu sót, sẽ có văn bản thông báo để bổ sung

  • Nếu được chấp thuận, bạn sẽ nhận Giấy phép sửa chữa, cải tạo nhà ở

Bước 4: Thi công & tuân thủ giấy phép

  • Thi công đúng nội dung đã được cấp phép

  • Nếu cần điều chỉnh trong quá trình thi công, phải làm thủ tục điều chỉnh giấy phép

3.2. Quy trình xin phép cải tạo trong chung cư

Xin phép cải tạo trong chung cư

Bước 1: Làm việc với Ban quản lý tòa nhà

  • Gửi văn bản xin phép cải tạo, kèm theo bản vẽ mô tả phương án sửa chữa

  • Cam kết không ảnh hưởng đến kết cấu chịu lực, hệ thống kỹ thuật chung

  • Nộp ký quỹ (nếu có yêu cầu), thường từ 5 – 10 triệu đồng

Bước 2: Chờ phê duyệt nội bộ

  • Thời gian xét duyệt nội bộ thường từ 3 – 5 ngày

  • Một số tòa nhà có mẫu đơn và quy định cụ thể riêng, cần tuân thủ đúng

Bước 3: Thực hiện thi công theo giờ quy định

  • Chỉ được thi công trong khung giờ cho phép (thường là giờ hành chính, không ồn buổi trưa/cuối tuần)

  • Cần đăng ký số lượng người thi công, thang máy chở vật tư, ngày bắt đầu và kết thúc

3.3. Lệ phí và nơi nộp hồ sơ

Lệ phí xin phép cải tạo: dao động từ 50.000 – 100.000 đồng tùy địa phương

Nơi nộp:

  • UBND quận/huyện với nhà riêng
  • Ban quản lý + phối hợp với BQLDA hoặc UBND phường (với chung cư có yếu tố phức tạp)

4. Hồ sơ xin phép cải tạo gồm những gì?

Để thủ tục được duyệt nhanh, bạn nên chuẩn bị hồ sơ đầy đủ ngay từ đầu. Tùy vào mức độ cải tạo và loại hình nhà ở, các giấy tờ cụ thể có thể khác nhau đôi chút. Tuy nhiên, về cơ bản, hồ sơ xin phép cải tạo thường bao gồm những mục sau:

Hồ sơ xin phép cải tạo

4.1 Đơn đề nghị cấp giấy phép sửa chữa, cải tạo nhà ở

  • Đây là biểu mẫu theo quy định của Bộ Xây dựng, thường được phát tại UBND quận/huyện hoặc có thể tải từ Cổng dịch vụ công quốc gia.

  • Nội dung cần khai rõ: thông tin chủ nhà, địa chỉ công trình, nội dung cải tạo dự kiến.

4.2 Giấy tờ chứng minh quyền sở hữu nhà và đất

  • Sổ hồng (Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và quyền sở hữu nhà ở).

  • Nếu đang trong quá trình làm sổ, cần kèm giấy tờ hợp pháp chứng minh quyền sử dụng.

4.3 Bản vẽ hiện trạng và bản vẽ phương án cải tạo

  • Với các công trình thay đổi kết cấu, mặt tiền, hoặc xây thêm diện tích, đây là phần bắt buộc.

  • Bản vẽ gồm mặt bằng hiện trạng, mặt bằng cải tạo, mặt đứng, mặt cắt và sơ đồ hệ thống kỹ thuật nếu có.

  • Nên nhờ kiến trúc sư hoặc đơn vị có chứng chỉ hành nghề thực hiện để đảm bảo đúng tiêu chuẩn.

4.4 Cam kết không ảnh hưởng đến công trình lân cận hoặc kết cấu chịu lực

  • Đặc biệt áp dụng trong các khu dân cư đông đúc, hoặc khu vực có nhà liền kề sát vách.

  • Một số địa phương yêu cầu có xác nhận của tổ trưởng khu phố hoặc UBND phường.

4.5 Giấy tờ khác (tùy từng địa phương)

  • Hình ảnh hiện trạng công trình (trước cải tạo).

  • Ý kiến đồng thuận của các thành viên sở hữu chung (nếu nhà có nhiều đồng sở hữu).

  • Giấy cam kết vệ sinh môi trường, thời gian thi công, đảm bảo an toàn.

Việc chuẩn bị đầy đủ ngay từ đầu giúp tránh bị trả hồ sơ, tiết kiệm nhiều thời gian xử lý. Nếu bạn chưa rõ hồ sơ của mình có yêu cầu bản vẽ hay không, có thể liên hệ trước với UBND quận/huyện để được hướng dẫn cụ thể.

5. Những sai lầm thường gặp khi làm thủ tục

Rất nhiều gia chủ khi cải tạo nhà lần đầu đều nghĩ: “Làm trong nhà mình thôi, cần gì xin phép”. Chính sự chủ quan này dễ dẫn đến những rắc rối không đáng có – từ bị nhắc nhở, đình chỉ thi công, cho đến phát sinh chi phí xử lý hậu quả. Dưới đây là những sai lầm phổ biến cần tránh:

Sai lầm thường gặp khi làm thủ tục

5.1 Làm trước, xin sau

Đây là lỗi thường gặp nhất. Một số người bắt đầu thi công rồi mới nghĩ đến việc “bổ sung hồ sơ sau”, nhưng theo quy định, đây là hành vi xây dựng không phép. Nếu bị phát hiện, công trình có thể bị đình chỉ ngay lập tức và bị xử phạt hành chính theo Nghị định 16/2022/NĐ-CP.

5.2 Không chuẩn bị bản vẽ đúng chuẩn

Một số người chỉ nộp sơ đồ tay hoặc ảnh minh họa, không có bản vẽ kỹ thuật chi tiết. Điều này khiến hồ sơ bị trả lại hoặc kéo dài thời gian xét duyệt. Nếu cải tạo có thay đổi kết cấu, mặt tiền hoặc thêm diện tích sàn thì bản vẽ là bắt buộc và cần được thực hiện bởi người có chứng chỉ hành nghề.

5.3 Hiểu sai về trường hợp miễn giấy phép

Nhiều người nghĩ “chỉ sửa nhẹ thôi” thì không cần xin phép. Nhưng nếu cải tạo làm thay đổi kết cấu chịu lực hoặc ảnh hưởng đến hệ thống kỹ thuật chung thì vẫn phải làm thủ tục như thường. Việc hiểu sai có thể khiến bạn vô tình rơi vào diện vi phạm.

5.4 Không hỏi trước ban quản lý chung cư

Trong trường hợp sống tại căn hộ, dù chỉ sửa bên trong phòng, vẫn cần có sự đồng ý của ban quản lý. Thi công mà không thông báo hoặc không ký cam kết, bạn có thể bị dừng thi công ngay giữa chừng, thậm chí bị buộc khôi phục hiện trạng.

5.5 Chỉ dựa vào lời truyền miệng

Một số người nghe theo “kinh nghiệm truyền miệng” từ hàng xóm, thợ thi công, rồi áp dụng cho mình mà không kiểm tra lại với cơ quan có thẩm quyền. Thực tế, mỗi địa phương có thể có quy định bổ sung khác nhau. Tốt nhất nên hỏi trực tiếp tại UBND phường hoặc quận để có thông tin chính xác nhất.

Nếu bạn tránh được những sai lầm này từ đầu, thủ tục xin phép sẽ trở nên đơn giản và thuận lợi hơn rất nhiều.

6. Cải tạo nhà không phép: rủi ro và mức phạt

Nhiều người vẫn nghĩ “sửa trong nhà mình, có ai biết mà phạt?”, nhưng trên thực tế, những công trình cải tạo không phép khi bị phát hiện có thể gặp phải rủi ro lớn về pháp lý, chi phí và thời gian. Theo Nghị định 16/2022/NĐ-CP về xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động xây dựng, mức phạt có thể lên đến hàng chục triệu đồng, chưa kể đến việc buộc tháo dỡ phần cải tạo sai quy định.

Rủi ro mức phạt

6.1 Bị đình chỉ thi công đột ngột

Khi bị kiểm tra và phát hiện cải tạo không phép, công trình của bạn có thể bị yêu cầu ngừng ngay lập tức. Việc này khiến tiến độ bị gián đoạn, vật tư hư hỏng, chi phí đội lên đáng kể vì phải thuê lại nhân công, làm lại từ đầu sau khi hoàn thiện thủ tục.

6.2 Phạt hành chính

Tùy mức độ vi phạm, mức phạt hành chính có thể từ 10 triệu đến 60 triệu đồng cho cá nhân (cao hơn với tổ chức). Ví dụ:

  • Cải tạo thay đổi kết cấu mà không có giấy phép: từ 20 – 30 triệu đồng

  • Xây thêm tầng, mở rộng diện tích sàn: từ 30 – 60 triệu đồng

Mức phạt được áp dụng theo quy định tại Điều 16 – Nghị định 16/2022/NĐ-CP.

6.3 Buộc tháo dỡ phần công trình vi phạm

Trong nhiều trường hợp, bạn không chỉ bị phạt mà còn bị yêu cầu khôi phục hiện trạng ban đầu. Tức là phải tháo dỡ toàn bộ phần đã sửa sai phép – vừa tốn tiền, vừa lãng phí công sức, chưa kể đến việc làm ảnh hưởng tới chất lượng nhà ở.

6.4 Ảnh hưởng lâu dài đến quá trình hoàn công, sang nhượng

Nếu cải tạo không đúng quy định, về sau bạn sẽ gặp khó khăn khi làm thủ tục hoàn công, cấp đổi giấy tờ nhà đất, hoặc sang nhượng. Người mua có thể e ngại, ngân hàng có thể từ chối định giá để hỗ trợ vay vốn.

Cải tạo nhà là việc không nhỏ, vì thế tốt nhất hãy đảm bảo làm đúng ngay từ đầu để tránh phải trả giá bằng tiền bạc, thời gian và cả rắc rối pháp lý về sau.

7. Có nên nhờ đơn vị thi công hỗ trợ xin phép không?

Đối với nhiều người lần đầu cải tạo nhà, việc chuẩn bị hồ sơ, đi lại nhiều nơi để hỏi thủ tục, chỉnh sửa bản vẽ và chờ xét duyệt giấy phép có thể khiến bạn... nản trước khi bắt đầu. Vì vậy, không ít gia chủ lựa chọn giải pháp nhờ đơn vị thi công hỗ trợ toàn bộ khâu xin phép.

Vậy hình thức này có thực sự cần thiết? Câu trả lời là: tùy vào quy mô cải tạo và quỹ thời gian của bạn.

7.1 Khi nào nên nhờ đơn vị thi công làm trọn gói hồ sơ pháp lý

  • Bạn không có thời gian để tự đi làm thủ tục tại UBND phường/quận

  • Công trình cải tạo có quy mô vừa hoặc lớn (nâng tầng, thay đổi mặt tiền, thay kết cấu…)

  • Bạn chưa từng tiếp xúc với hồ sơ xây dựng, không biết bản vẽ cần trình bày thế nào

  • Cần triển khai sớm và muốn rút ngắn thời gian chuẩn bị

Các đơn vị chuyên nghiệp thường có sẵn kiến trúc sư, người làm hồ sơ pháp lý, am hiểu cách thức làm việc tại từng quận/huyện – nhờ đó giúp hồ sơ được duyệt nhanh hơn và giảm rủi ro bị trả lại vì lỗi kỹ thuật.

7.2 Khi nào có thể tự xin phép cải tạo

  • Bạn chỉ thực hiện cải tạo nhỏ (sơn sửa, cải tạo nội thất nhẹ, không đụng đến kết cấu)

  • Bạn đã có bản vẽ và rành rẽ về thủ tục hành chính

  • Có người quen làm trong lĩnh vực xây dựng hỗ trợ hướng dẫn

Trong trường hợp này, bạn vẫn có thể chủ động chuẩn bị hồ sơ, nhưng nên xác nhận lại với cán bộ phụ trách tại UBND địa phương để tránh thiếu sót giấy tờ.

Tóm lại, nếu bạn muốn yên tâm ngay từ đầu và tiết kiệm thời gian, thì nhờ đơn vị thi công hỗ trợ xin phép là giải pháp phù hợp. Nhưng hãy chắc chắn rằng đơn vị đó có kinh nghiệm làm hồ sơ, am hiểu quy định địa phương và cam kết rõ ràng trong hợp đồng.

8. Xin phép cải tạo trong khu vực quy hoạch hoặc nhà cổ

Không phải công trình nào cũng được cải tạo dễ dàng, nhất là khi ngôi nhà của bạn nằm trong khu vực có quy hoạch treo, khu bảo tồn, hoặc là nhà cổ thuộc diện cần bảo vệ. Những trường hợp này thường bị giới hạn về quy mô cải tạo, cần thẩm định kỹ hơn, và đôi khi phải chờ thời gian xử lý lâu hơn bình thường.

8.1 Cải tạo trong khu vực quy hoạch treo

Nếu nhà bạn nằm trong diện quy hoạch chưa thực hiện (thường gọi là quy hoạch treo), việc xin phép cải tạo có thể bị hạn chế hoặc chỉ được phép sửa chữa nhỏ. Một số đặc điểm của khu vực này:

  • Không được xây mới, nâng tầng hoặc thay đổi kết cấu lớn

  • Có thể chỉ được sơn sửa, cải tạo nội thất hoặc sửa chữa hư hỏng nhẹ

  • Phải xin ý kiến từ Phòng Quản lý đô thị trước khi tiến hành

Thông tin quy hoạch có thể được tra cứu tại UBND phường/xã hoặc Sở Tài nguyên & Môi trường địa phương.

8.2 Cải tạo nhà trong khu bảo tồn, di tích hoặc khu phố cổ

Nếu nhà bạn thuộc khu vực phố cổ, là biệt thự cũ, hoặc công trình có yếu tố kiến trúc cần bảo tồn, bạn sẽ cần:

  • Xin phép cải tạo theo quy trình riêng (thường có thêm bước thẩm định bởi Sở Văn hóa – Thể thao)

  • Không được tự ý thay đổi mặt đứng, vật liệu hoàn thiện hoặc chiều cao

  • Phải giữ nguyên kiểu dáng kiến trúc (mái ngói, cửa sổ, họa tiết…) nếu có yêu cầu bảo tồn

Các trường hợp này cần bản vẽ thiết kế cải tạo chi tiết và có xác nhận từ cơ quan chuyên môn về bảo tồn.

8.3 Mẹo xử lý khi gặp hạn chế từ quy hoạch

  • Nếu chỉ được sửa chữa nhẹ, bạn nên làm bản kế hoạch cải tạo nội thất và xin phép rõ ràng từ phường

  • Có thể nhờ kiến trúc sư lập phương án phù hợp với tiêu chí bảo tồn để được duyệt dễ hơn

  • Hạn chế tự ý thi công vì có thể bị xử phạt hoặc buộc khôi phục lại nguyên trạng

9. Nếu hàng xóm khiếu nại thì xử lý thế nào

Trong quá trình cải tạo nhà, đặc biệt tại các khu dân cư đông đúc hoặc trong chung cư, bạn có thể gặp phải tình huống hàng xóm phản ánh, khiếu nại vì nhiều lý do như: tiếng ồn, bụi, rung lắc, ảnh hưởng đến sinh hoạt… Nếu không xử lý khéo, điều này có thể dẫn đến việc bị đình chỉ thi công tạm thời, hoặc căng thẳng kéo dài giữa các hộ dân.

9.1 Các tình huống thường gặp khi bị phản ánh

  • Thi công gây tiếng ồn vào giờ nghỉ trưa, cuối tuần

  • Không che chắn kỹ, làm bụi bay sang nhà bên cạnh

  • Vật liệu, phế thải đặt chiếm lối đi chung

  • Khoan, đục mạnh làm rung tường, trần nhà lân cận (đặc biệt với nhà liền kề hoặc chung cư)

9.2 Cách phòng ngừa trước khi thi công

  • Thông báo trước cho hàng xóm về kế hoạch sửa chữa, thời gian thi công dự kiến

  • Đăng ký giờ làm việc phù hợp, không thi công ồn vào giờ nghỉ hoặc ngày lễ

  • Che chắn kỹ, tránh bụi, nước bắn ra không gian chung

  • Nếu thi công trong chung cư, cần tuân thủ nghiêm quy định của ban quản lý

Một chút thiện chí ban đầu có thể giúp bạn tránh rất nhiều rắc rối về sau.

9.3 Nếu đã xảy ra khiếu nại thì xử lý ra sao

  • Lắng nghe và trao đổi trực tiếp với hàng xóm, không nên phản ứng căng thẳng

  • Nếu lỗi từ phía đơn vị thi công (gây bẩn, gây hư hại), bạn nên đề nghị khắc phục hoặc bồi thường hợp lý

  • Nếu có tranh chấp kéo dài, bạn có thể mời đại diện tổ dân phố, ban quản lý hoặc UBND phường vào cuộc để hòa giải

Thi công đúng luật chưa đủ, bạn còn cần giữ “hòa khí” với những người sống cạnh mình. Một chút chủ động và khéo léo trong ứng xử sẽ giúp việc cải tạo diễn ra thuận lợi hơn nhiều.

10. Gợi ý mẫu đơn và bản vẽ cải tạo đơn giản

Việc chuẩn bị hồ sơ đúng chuẩn là yếu tố giúp bạn rút ngắn thời gian xét duyệt khi xin phép cải tạo nhà. Nếu bạn chỉ cải tạo ở mức độ vừa phải và không có đơn vị thiết kế chuyên nghiệp hỗ trợ, thì những mẫu đơn – bản vẽ đơn giản sau đây có thể giúp bạn hình dung rõ hơn cần chuẩn bị gì.

10.1 Mẫu đơn xin phép sửa chữa, cải tạo nhà ở

Bạn có thể sử dụng mẫu đơn theo quy định của Bộ Xây dựng, với các nội dung cơ bản như:

  • Thông tin chủ nhà (họ tên, số CMND/CCCD, địa chỉ…)

  • Địa điểm công trình cải tạo

  • Nội dung cải tạo cụ thể (ví dụ: nâng tầng 1, xây nhà vệ sinh, thay mái ngói…)

  • Cam kết thi công đúng quy định và không ảnh hưởng đến công trình lân cận

  • Ngày, tháng, chữ ký chủ nhà

Mẫu đơn có sẵn tại UBND cấp quận/huyện hoặc tải trực tiếp tại Cổng Dịch vụ công quốc gia.

10.2 Bản vẽ cải tạo: đơn giản nhưng cần rõ ràng

Nếu công trình chỉ cải tạo nhẹ (không làm thay đổi kết cấu), một bản vẽ mô tả sơ bộ cũng có thể được chấp nhận. Nội dung tối thiểu nên có:

  • Mặt bằng hiện trạng và mặt bằng sau cải tạo (trình bày trên giấy A3 hoặc A4)

  • Chú thích rõ khu vực nào giữ nguyên, khu vực nào cải tạo (ví dụ: “Đục bỏ tường cũ – xây lại tường mới”, “thêm cửa sổ mặt tiền”…)

  • Kích thước, tỷ lệ gần đúng (không cần chi tiết kỹ thuật nếu cải tạo đơn giản)

Trong trường hợp cải tạo lớn hơn (nâng tầng, mở rộng diện tích…), bạn bắt buộc phải có:

  • Bản vẽ kỹ thuật do đơn vị có chứng chỉ hành nghề thực hiện

  • Bản vẽ phải thể hiện mặt đứng, mặt cắt, kết cấu chịu lực, hệ thống điện nước…

10.3 Nơi có thể nhờ hỗ trợ lập bản vẽ

  • Đơn vị thi công có thể hỗ trợ lập bản vẽ đơn giản, nếu bạn sử dụng dịch vụ trọn gói

  • Các văn phòng kiến trúc sư nhỏ có thể nhận vẽ bản vẽ xin phép với chi phí hợp lý

  • Một số UBND quận/huyện có bộ phận hướng dẫn người dân lập bản vẽ đơn giản để hợp lệ

Việc trình bày hồ sơ chỉnh chu và minh bạch ngay từ đầu không chỉ giúp bạn được duyệt nhanh mà còn thể hiện sự chuyên nghiệp, giúp quá trình thi công về sau thuận lợi hơn.

11. Xin phép có mất phí không?

Nhiều người thắc mắc: “Xin phép cải tạo nhà có tốn tiền không? Nếu có thì bao nhiêu?” – Câu trả lời là có thu phí, nhưng mức phí không cao và được quy định rõ ràng, minh bạch.

11.1 Lệ phí cấp phép xây dựng (cải tạo)

Theo Thông tư 85/2019/TT-BTC của Bộ Tài chính, mức thu lệ phí cấp giấy phép xây dựng (bao gồm sửa chữa, cải tạo nhà ở) do HĐND cấp tỉnh quyết định, nhưng thường dao động như sau:

  • Nhà ở riêng lẻ của hộ gia đình, cá nhân: từ 50.000 đến 100.000 đồng

  • Công trình thuộc tổ chức, doanh nghiệp: có thể cao hơn, tùy quy mô và loại công trình

Một số địa phương thu đúng mức này, một số khác miễn giảm nếu cải tạo nhỏ hoặc công trình nằm trong vùng đặc biệt (ví dụ: miền núi, nông thôn).

11.2 Các loại chi phí phát sinh khác (nếu có)

Ngoài lệ phí cấp phép, trong quá trình làm thủ tục, bạn có thể gặp một số khoản chi phí hợp lệ như:

  • Chi phí thuê đơn vị thiết kế lập bản vẽ (nếu không tự làm được): tùy độ phức tạp, từ vài trăm nghìn đến vài triệu đồng

  • Chi phí đo vẽ hiện trạng nhà (nếu không có bản cũ): khoảng 500.000 – 1.500.000 đồng

  • Ký quỹ thi công trong chung cư: từ 5 – 10 triệu đồng (sẽ hoàn lại nếu thi công đúng quy định)

11.3 Có cần đóng thuế hay không?

Nếu bạn chỉ sửa chữa, cải tạo đơn thuần cho mục đích ở, không phát sinh chuyển nhượng hay thay đổi chức năng sử dụng đất thì không cần nộp thuế. Tuy nhiên, nếu cải tạo có liên quan đến thủ tục hoàn công, hợp thức hóa tài sản… thì có thể phát sinh các loại thuế hoặc phí khác (ví dụ: phí thẩm định hồ sơ, phí đo vẽ lại, v.v.).

Tóm lại, xin phép cải tạo nhà là thủ tục có thu phí, nhưng mức phí không lớn. Quan trọng là bạn cần chuẩn bị hồ sơ đúng, không phát sinh sai sót để tránh bị trễ hoặc phải làm lại nhiều lần – từ đó tiết kiệm được cả tiền và thời gian.

12. Khi nào được miễn xin phép cải tạo?

Không phải lúc nào cải tạo nhà cũng cần xin phép. Theo quy định tại Khoản 2, Điều 89 Luật Xây dựng 2014 (đã sửa đổi năm 2020), có một số trường hợp cụ thể được miễn giấy phép, miễn là bạn đáp ứng đúng các điều kiện pháp lý.

12.1 Sửa chữa bên trong không thay đổi kết cấu

Nếu bạn chỉ làm các công việc như:

  • Thay gạch lát nền, sơn lại tường, thay thiết bị vệ sinh

  • Thay cửa, làm trần thạch cao, làm lại tủ bếp

  • Cải tạo nội thất đơn thuần mà không ảnh hưởng đến tường chịu lực, móng, sàn, mái…

 Không cần xin phép.

Tuy nhiên, bạn vẫn nên lưu trữ hóa đơn vật tư và hình ảnh hiện trạng để làm bằng chứng nếu có tranh chấp về sau.

12.2 Không thay đổi mặt đứng và diện mạo bên ngoài

Miễn xin phép khi cải tạo không làm thay đổi mặt tiền công trình, chiều cao, diện tích sàn xây dựng hay bố trí cửa sổ, ban công…

Ví dụ: bạn chỉ lát lại sân trước, làm mái che nắng trong sân trong phạm vi nhà mình, thì được miễn.

12.3 Nhà ở riêng lẻ tại vùng nông thôn không nằm trong khu quy hoạch

Nếu bạn sống tại khu vực:

  • Nông thôn, không thuộc khu quy hoạch phát triển đô thị hoặc khu bảo tồn

  • Công trình cải tạo không ảnh hưởng đến an toàn, môi trường

Thì theo luật, bạn có thể được miễn hoàn toàn thủ tục xin phép sửa chữa.

12.4 Một số trường hợp đặc biệt khác

  • Cải tạo theo chương trình nhà ở xã hội, nhà tái định cư do nhà nước hỗ trợ

  • Cải tạo theo lệnh khẩn cấp (ví dụ: khắc phục sau thiên tai, sự cố…)

Tuy nhiên, với các trường hợp trên, bạn vẫn nên xác nhận trước với UBND phường/xã hoặc phòng quản lý đô thị địa phương để tránh hiểu sai.

13. Một số câu hỏi thường gặp

Đây là tập hợp những thắc mắc phổ biến từ gia chủ khi chuẩn bị cải tạo nhà và băn khoăn về thủ tục pháp lý. Câu trả lời được viết ngắn gọn, rõ ràng và cập nhật theo quy định mới nhất.

1. Cải tạo nhà mà không xin phép có bị phạt không?

Có. Nếu công trình thuộc diện bắt buộc phải xin phép nhưng bạn không làm thủ tục, có thể bị phạt từ 20 – 60 triệu đồng tùy mức độ, và thậm chí bị buộc tháo dỡ phần vi phạm.

2. Tôi chỉ sửa phòng vệ sinh thì có cần xin phép không?

Nếu chỉ thay thiết bị, lát gạch, sửa nội thất mà không đụng đến kết cấu hay đường ống chính thì không cần xin phép.

3. Xin phép cải tạo nhà mất bao lâu?

Thời gian xử lý hồ sơ hợp lệ là 7 ngày làm việc, tính từ ngày nhận đủ giấy tờ. Tuy nhiên, thực tế có thể chậm hơn nếu thiếu hồ sơ hoặc cần điều chỉnh.

4. Tôi có thể tự vẽ sơ đồ cải tạo để nộp không?

Nếu cải tạo nhỏ, một số địa phương có thể chấp nhận bản vẽ đơn giản tự lập. Nhưng nếu cải tạo ảnh hưởng kết cấu, bạn cần bản vẽ kỹ thuật do người có chứng chỉ hành nghề thực hiện.

5. Nhà tôi đang trong quy hoạch treo, có xin cải tạo được không?

Có thể được, nhưng chỉ được phép sửa chữa nhỏ, không được nâng tầng, mở rộng hoặc thay đổi mặt ngoài. Bạn nên xin ý kiến trước từ UBND quận hoặc phòng quản lý đô thị.

14. Làm đúng từ đầu tránh rắc rối về sau

Cải tạo nhà là cách thiết thực để nâng cấp không gian sống mà không cần xây mới. Nhưng dù là sửa nhỏ hay nâng tầng, bạn cũng nên xem xét kỹ: công trình của mình có cần xin phép không? Thủ tục thế nào? Hồ sơ ra sao?

Việc chủ động tìm hiểu và làm đúng quy định ngay từ đầu không chỉ giúp bạn yên tâm thi công, mà còn tránh được nhiều rắc rối không đáng có – từ tranh chấp hàng xóm đến xử phạt hành chính.

Nếu bạn không có thời gian hoặc chưa rõ nên bắt đầu từ đâu, hãy cân nhắc lựa chọn một đơn vị thi công chuyên nghiệp có thể hỗ trợ bạn cả về pháp lý lẫn kỹ thuật. Tại Tổ Ấm Việt, chúng tôi không chỉ giúp bạn cải tạo một ngôi nhà – mà là xây dựng một không gian sống an toàn, hợp pháp, đúng như kỳ vọng.